4.sınıf fen bilimleri saf madde ve karışımlar konu analtımı ve özeti. Saf madde ve karışımların tanımı, özellikleri ve örnekler bu dersimizin içeriğini oluşturmaktadır. Bu dersin sonunda bazı maddelerin saf madde mi değil mi, karışım mı değil mi gibi sorulara cevap bulmuş olacağız. 

Saf maddeler çoğunlukla insan tarafından şekillendirilmeyen doğada bulunan maddeler olarak bilinir. Saf maddeler doğadan elde edilir ve daha sonra başka maddelerle bir araya getirilerek karışım oluşturur.

Saf madde

Fiziksel yollarla kendisinden başka maddelere ayrışmayan maddelere saf maddeler denir. Su, tuz, şeker, oksijen, bakır ve alkol saf maddelere örnek olarak verilebilir. Saf maddelerin özellikleri her yerde aynıdır. Madde ne kadar küçük parçalara ayrılırsa ayrılsın, saf maddeler hala aynı özelliği gösterir. Demir bir merdiven sadece demirden yapılmıştır. Merdivenin en küçük yapısı dahi demirdendir.

Saf Maddelerin Özellikleri

1. Saftırlar.
2. Belli erime ve kaynama noktaları vardır.
3. Homojendirler
4. Fiziksel yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırılamazlar.
5. Belli koşullarda belli öz kütleye sahiptirler.

Saf maddelere örnekler

•     Su
•     Oksijen
•     Karbondioksit
•     Atom
•     Altın
•     Bakır
•     Demir
•     Helyum
•     Şeker
•     Sodyum
•     Oksijen
•     Tuz
•     Cam
•     Altın
•     Alüminyum

Karışımlar

Farklı maddelerin bir araya gelmesiyle oluşan maddeler karışımlar olarak adlandırılır. Çevremizdeki pek çok madde farklı maddelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur.

Maddeler birbirine karıştırıldığında görünüşleri değişebilir, ancak yapılarında hiçbir değişiklik olmaz. Çaya atılan şeker çayın içerisinde erir ancak tadını koror. Çayı içtiğimizde şekerin ve cayın tadını alırız. Çay ve şeker bir tür karışımdır.

Karışımlara örnekler

• Şekerli su
• Tuzlu su
• Asitli su
• İyot
• Kumlu su
• Toz mıknatıs ve un

Karışımları Nasıl Ayırırız?

• Bazı karışımları elimizle seçerek ayırabiliriz. Kuruyemiş tabağındaki yiyecekleri tek tek ayrıştırabiliriz. Karışımları kendisini oluşturan maddelere ayırmak için maddelerin özelliklerine göre birçok yöntem kullanırız.
• Eleme, Süzme ve Yüzdürme; Suda yüzen ve suda batan maddeler vardır bu maddelerden oluşan karışımları yüzdürme yöntemiyle ayırırız. Buğday arpa gibi tahılları kabuklarından ayırmak için eleme yöntemini kullanabiliriz. Katı ve sıvı maddelerin oluşturduğu karışımları ayrıştırmak için süzme yöntemini kullanabiliriz.
• Mıknatısla Ayırma; Mıknatıslar bazı maddeleri çeker bazı maddeleri ise çekmez. Karışımların içerisinde mıknatıs tarafından çekilen maddeler varsa bunlar ayrıştırılırken mıknatısla ayırma yöntemi kullanılır.

Karışımları Ayırmak Neden Önemlidir?

Yer altı zenginliklerimiz toprak altından ilk çıkarıldıkları anda toprak ve bazı maddelerle karışım halinde bulunurlar. Bu maddelerin kullanılabilir hale gelmeleri için ayırma işleminin gerçekleştirilmesi gerekir. Krom, kömür, altın gibi pek çok maddenin değerli hale gelmesi, karışım halinde olduğu maddelerden yarılmasıyla mümkün olmaktadır.

Atıkların geri kazanılmasında yüzdürme yöntemi kullanılır. Atıklar küçük parçalara ayrılarak büyük havuzlara atılır. Su yüzüne çıkan pet şişe, plastik, poşet, lastik gibi atıkları cam ve demir gibi suda batan atıklardan ayrıştırılır. Atıkların ayrıştırılmasıyla geri dönüşümleri sağlanan maddelerle ülke ekonomisine çok büyük katkılar sağlanır.

Saf madde mi karışım mı